تدوین اساسنامه کمیته ملی سپر آبی - مجله کامسا

محمدحسن طالبیان درباره فرایند تاسیس کمیته ملی بین المللی سپر آبی، گفت: از آن جایی که این کمیته نهادی غیرانتفاعی و غیردولتی است و لازم است علاوه بر نهادهای دولتی مانند وزارت میراث فرهنگی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، کنندگانی از ایکوموس، ایکوم، کمیته ملی آرشیوها، سازمان های مردم نهاد این حوزه، نیروهای نظامی و انتظامی و علاقه مندان و... در آن حضور داشته باشند، تدوین اساسنامه آن نیازمند یک کارِ گروهی و هماهنگ و منسجم است و در حال حاضر هماهنگی های مربوط به آن توسط واحد حقوقی معاونت میراث فرهنگی وزارتخانه در حال انجام است.

در سال 1996 کمیته بین المللی سپر آبی تحت نظارت سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد یونسکو (UNESCO) با هدف محافظت از میراث فرهنگی دنیا در برابر جنگ ها و بلایای طبیعی در لاهه هلند تشکیل شد و اکنون این کمیته در بیش از 70 کشور دنیا فعالیت می کند؛ از این کمیته به عنوان صلیب سرخ فرهنگی یاد می شود و نام آن برگرفته از کنوانسیون لاهه (1954) درباره حفاظت از اموال فرهنگی در رویارویی های نظامی است.

معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور اظهار کرد: در کمیته سپر آبی کنندگانی از پنج سازمان شورای بین المللی آرشیوها (ICA)، شورای بین المللی موزه ها (ICOM)، شورای بین المللی محوطه های تاریخی (ICOMOS)، فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابخانه ای (IFLA) و شورای هماهنگی انجمن های آرشیوهای سمعی و بصری (CCAAA) عضویت دارند.

طالبیان افزود: این کمیته بین المللی که مقر آن در هلند است دارای کمیته های ملی در کشورهای مختلف در سراسر دنیا است، متعهد به حفاظت از دارایی های فرهنگی دنیا همچون میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی شامل موزه ها، آثار تاریخی، سایت های باستان شناسی، آرشیوها، کتابخانه ها و آثار تولیدی صوتی و تصویری و همچنین مناطق طبیعی قابل توجه در مواقع بحران های انسانی مانند جنگ های مسلحانه داخلی، منطقه ای و بین المللی و بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله و ... است.

فعالیت سپر آبی ها مانند کلاه آبی های سازمان ملل است

طالبیان با بیان این که فعالیت کمیته سپر آبی از ابتدا جنگ سوریه و فعالیت داعش در خاورمیانه گسترش یافته است، گفت: فعالیت این کمیته همانند حضور و فعالیت کلاه آبی های سازمان ملل در مواقع جنگ برای حفاظت از غیرنظامیان در مناطق جنگی و بحران زده است.

معاون میراث فرهنگی اظهار کرد: کمیته سپر آبی برای حفاظت از میراث فرهنگی دنیا از آسیب، غارت و یا تخریب در طول جنگ مسلحانه یا بلایای طبیعی با هماهنگ کردن، آماده سازی برای رو در رو شدن و پاسخ به شرایط اضطراری و پشتیبانی پس از بحران فعالیت می کند؛ ماموریت تمام کسانی که با این کمیته همکاری می کنند تلاش برای حفاظت از میراث فرهنگی دنیا و پاسخ به شرایط اضطراری است.

معاون میراث فرهنگی کشور گفت: تخصص فوق العاده، به این سازمان اجازه می دهد اطلاعات و تجربه های مربوط به تهدیدات اموال فرهنگی در سراسر دنیا را جمع آوری کرده و به اشتراک بگذارد، در نتیجه به دست اندرکاران بین المللی کمک می کند تا اقدامات مناسب را در زمان بروز درگیری های مسلحانه انجام دهند.

طالبیان درباره ظرفیت های آموزشی کمیته سپر آبی، اظهار کرد: این کمیته می تواند کمک های آموزشی خود را در خصوص حفاظت از میراث فرهنگی در مواقع بحرانی در اختیار کمیته های داخلی سپر آبی که از نهادهای نظامی و انتظامی و سازمان های مردم نهاد و مسولان دولتی که مرتبط با حوزه میراث فرهنگی هستند، قرار دهد.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور یازدهم اردیبهشت ماه 1398 در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد تهران در جلسه مشترک با حضور استفان شولتس سفیر اتریش در تهران، کارل فون هابسبورگ دبیر انجمن کمیته های ملی سپر آبی و تنی چند از مقامات دستگاه های داخلی از جمله وزارت امورخارجه، ریاست پلیس بین الملل، تشکیل کارگروه تاسیس کمیته ملی سپر آبی ایران را اظهار داشت.

در آن جلسه با امضا تفاهم نامه و صورتجلسه تأسیس کارگروه ملی تشکیل سپر آبی ایران، قرار شد این کمیته توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وقت (وزارتخانه کنونی) و با مشارکت نهادهای ذی ربط داخلی و هماهنگی نهادهای بین المللی تشکیل شود تا در زمان بروز سوانح طبیعی و همچنین سوانح در ایران اقدامات عملی مورد نیاز را انجام دهند. حدود فعالیت کارگروه ملی سپر آبی جمهوری اسلامی ایران، شامل سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرایی و مقر دبیرخانه کارگروه در تهران و در محل وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خواهد بود.

ایرنا نوشت، تخریب میراث فرهنگی به عنوان سرمایه فرهنگی دنیای در جنگ ها و به ویژه جنگ دنیای دوم لزوم تشکیل کمیته ای بین المللی را برای حفاظت از این میراث نشان داد و ناآرامی های سال های اخیر در کشورهای منطقه بر این ضرورت تاکید کرد اما جدا از جنگ و ناآرامی، بلایای طبیعی و حوادث هم تهدید همیشگی برای میراث تاریخی و فرهنگی محسوب می شوند. فهرست بلند کشورهایی که به این کمیته پیوسته اند نشان می دهد که امروز بلایا و آسیب های طبیعی به اندازه آثار مخرب جنگ برای میراث دنیای تهدید محسوب می شوند. از آن جا که ایران در فهرست 10 کشور نخست دنیا از نظر میزان وقوع بلایای طبیعی جای دارد تشکیل کمیته سپر آبی در کشور اهمیتی قابل توجه می یابد.