تماشا کنید: بیابان آتاکاما؛ جایی برای تماشای پایکوبی ستاره ها - مجله کامسا

بیابان آتاکاما در شیلی، خشک ترین نقطه روی زمین است. معمولا بیابان ها به عنوان محیط هایی تعریف می شوند که بارندگی سالانه آن ها کمتر از 250 میلی متر است. بیابان آتاکاما سالانه کمتر از یک میلی متر بارندگی دارد. به همین دلیل این منطقه درخت و سایه ندارد، کسی در آن زندگی نمی کند و آلوده نیست.

این مکان یکی از محبوب ترین مقاصد گردشگری برای عکاسان طبیعت است. دره هایی که وزش باد، آن ها را به زیبایی شکل داده و دریاچه های نمکی که پس زمینه ای زیبا برای عکاسی ایجاد می کنند، شوق سفر به این بیابان را در عکاسان زنده می کنند. مناظری که به مریخ شباهت دارند و حتی از آن ها برای تست مریخ نورد ها نیز استفاده می گردد و لوکیشن بسیاری از فیلم ها و مستندها با موضوع مریخ است.

این منطقه به دلیل داشتن آسمانی صاف و پاک و وسیع و سه رصدخانه بین المللی بزرگ، یکی از بهترین مکان ها برای تماشای ستارگان و لذت بردن از آسمان شب است. به همین دلایل، هیچ علاقه مند به ستاره شناسی و عکاس نجومی نیست که به این منطقه سفر نکرده باشد یا برای این سفر لحظه شماری نکند.

این بیابان که با آقیانوس آرام و رشته کوه آند احاطه شده است، 105 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و مجموعه ای از زمین های خشک، صفحه های نمک، بیابان های شنی، قله های سنگی و آتش فشان های فعال است.

دمای هوا در این منطقه متعادل است و از 22 درجه سانتی گراد در روز تا منفی 2 درجه سانتی گراد در شب، متغیر است. با این حال تنها انواعی از کاکتوس و برخی گیاهان مقاوم می توانند در این بیابان رشد کنند.

فرشی از گل های رنگارنگ در خشک ترین بیابان جهان

سال گذشته بر اثر وقوع پدیده ال نینیو (El Niño)، فرشی از گل های رنگارنگ، منطقه هواسکو (Huasco) در بیابان آتاکاما را پوشاند به نحوی که در چند دهه گذشته، بی سابقه بود. ال نینیو یکی از چرخه های مشهور آب و هوایی جهان است که هر 2 تا 7 سال یک بار باعث ایجاد ناهنجاری های بزرگی در آب وهوای سراسر سیاره زمین می گردد.

این پدیده یعنی رویش گل ها در بیابان زمانی ایجاد می گردد که به دلیل بارش باران، دانه های خفته در زیر خاک، رشد می کنند و گل می دهند.

پدیده ال نینیو موجب بی سابقه ترین بارش باران در دو دهه اخیر در بیابان آتاکاما شد. البته رویش گل های بهاری در آتاکاما هر 5 تا 7 سال روی می دهد اما این بار در حجم وسیع تری و به شکل بی سابقه ای، خشک ترین نقطه جهان میزبان گل های بهاری شد.

تصاویری از رویش گل ها در بیابان آتاکاما

پایکوبی ستاره ها بر فراز آسمان بیابان آتاکاما

زیبایی آسمان بیابان در شب، بر هیچ کسی پوشیده نیست. گرچه در گوشه و کنار جهان اماکن زیادی هستند که آسمانی صاف و بدون آلودگی دارند که امکان تماشای ستارگان و کهکشان را فراهم می کند اما بیابان آتاکاما یکی از بهترین نقاط جهان برای رصد ستارگان و بهشتی برای علاقه مندان به ستاره شناسی است.

این منطقه به دلیل اینکه در ارتفاع واقع شده، آلودگی ندارد، خشک است و تعدادی از بهترین رصدخانه های جهان را در اختیار دارد، مکانی محبوب برای منجمان حرفه ای و آماتور و علاقه مندان به رصد آسمان شب است. تلسکوپ آلما که با هزینه ای بالغ بر یک میلیارد و 300 میلیون دلار، پروژه ی مشترک آمریکای شمالی، اروپا و آسیا و بزرگترین پروژه زمینی ستاره شناسی در جهان است در این بیابان واقع شده است. در ساخت تلسکوپ آلما بیش از 500 نفر از کشورهای مختلف جهان حضور داشتند.

البته گردشگری نجومی تقریبا نو است اما امروزه تورهای شبانه متعددی برای رصد ستارگان در سراسر جهان برگزار می گردد. در شیلی نیز تورهای زیادی برای سفر به این بیابان و رصد آسمان ارائه می گردد.

حقایقی جالب در مورد بیابان آتاکاما

یکی از حقایق جالبی که در مورد این بیابان وجود دارد، آب و هوای آن است. شاید با شنیدن نام این بیابان فکر کنید که بسیار گرم است. اما میانگین دمای هوا در آتاکاما، بین 0 تا 25 درجه سانتی گراد است.

در گذشته هنگام بارش باران در این منطقه ها، آبگیرهای متعدی در دامنه های آند شکل گرفته اند و به مرور زمان به دریاچه تبدیل شده اند. البته به مرور زمان بسیاری از آن ها خشک شده اند.

در بخش های ساحلی بیابان، فلامینگو، پنگوئن و مرغ نوروزی و سایر پرندگان دریایی نیز زندگی می کنند.

سن پدرو دو آتاکاما (San Pedro de Atacama) روستای کوچکی است که در واحه ای در قلب این بیابان قرار گرفته است. جمعیت بسیار اندکی در این روستا زندگی می کنند. اسناد تاریخی نشان می دهد که در دوران پیشاکلمبی (pre-Hispanic) قبایل محلی بر این منطقه حکومت می کردند.

این بیابان 15 میلیون سال عمر دارد. بین سال های 1570 تا 1971، هیچ بارانی در این منطقه نباریده است. بستر رودخانه های این بیابان، 12 هزار سال است که کاملا خشک هستند.

در اواخر دهه 1800 در جریان جنگ اقیانوس آرام (War of the Pacific) دو کشور بولیوی و شیلی اداعای مالکیت بیابان آتاکاما را مطرح کردند. در سرانجام جنگ، شیلی به پیروزی رسید و کنترل تمام این منطقه را به دست گرفت.

قدیمی ترین اجساد مومیایی جهان در این بیابان کشف شده اند که هزاران سال بیش از مومیایی های مصری قدمت دارند. خشکی این منطقه و نبود رطوبت باعث شده که این مومیایی ها سالم باقی بمانند. قدمت قدیمی ترین مومیای های کشف شده در مصر به 3000 سال قبل از میلاد باز می گردد در حالی که مومیایی های یافت شده در این بیابان مربوط به 7020 سال پیش از میلاد هستند.

بیابان آتاکاما 50 برابر خشک تر از دره مرگ (Death Valley) کالیفرنیا است.

این بیابان یکی از بزرگ ترین منابع طبیعی سدیم نیترات در جهان است. در دهه 1940، برداشت از این معادن بسیار رایج بود و اکنون این بیابان پر از شهرهای محل زندگی معدنچیان است که رها شده اند.

خاک این بیابان مشابه نمونه های خاکی است که از مریخ به دست آمده است. به همین دلیل، ناسا از این بیابان برای تست مریخ نوردها استفاده می کند.

پایکوبی ستاره ها بر فراز بیابان آتاکاما

ویدیویی از بابک امین تفرشی

دانلود ویدیو