علی ترابی: گرفتاری امروز موسیقی، نبود قانون شفاف است - مجله کامسا

گفت وگو درباره حاشیه های کنسرت استاد آواز ایران تمامی ندارد و همچنان تعیین نیست چه کسی مسئول حاشیه های پیش آمده است. بعضی تغییرات اعمال شده را به سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) نسبت می دهند و بعضی معاونت فضای مجازی صداوسیما را به عنوان متولی برگزاری این کنسرت بیان می نمایند.

تا بوده نظارت بر انتشار، برعهده وزارت ارشاد بوده اما از زمانیکه مسئله نظارت قبل از انتشار یا بعد از انتشار مطرح شد کسی برنده این جدال اعلام می گردد که به کسانی که نگران رسیدن محتوای بد به مخاطب هستند، اطمینان بدهد. ازاین رو صداوسیما توانست بگوید چون نگاه من قبل از انتشار است پس می توانم نظارت حاکمیتی بهتری داشته باشم. حال در این دوران گذار، این سازمان خودش ناخودآگاه درگیر نظارت پس از انتشار شده است. چون در ساترا زیرساختی برای نظارت قبل از انتشار وجود ندارد و اگر هم باشد بسیار محدود است و ازاین رو معاونت فضای مجازی صداوسیما خود مسئول این مهم می داند.

دردسرهای پلتفرم لنز

اصل ماجرا این است که کنسرت در پلتفرم لنز برگزارشده است و این پلتفرم در کنار پلتفرم های دیگری مانند آیو و تیوا تحت نظارت معاونت فضای مجازی صداوسیما فعالیت می نمایند. این پلتفرم ها که برخلاف وی اودی های مشهور (مانند فیلیمو و نماوا) تلویزیون اینترنتی (IPTV) شمرده می شوند، بر اساس قراردادی که در سال 1394 منعقدشده، امتیاز فعالیت را ذیل معاونت فضای مجازی سازمان صداوسیما به دست آورده اند و تا به امروز در همین قالب مشغول فعالیت هستند.

درک موسیقی در دوحالت فردی و جمعی متفاوت است

علی ترابی مدیرکل سابق دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت وگو با پانا عنوان نمود: اصولاً موسیقی پدیده ای است که نوع درک و دریافت آن در دو حالت فردی و جمعی متفاوت است. هنگامی که شما در میان جمع به موسیقی زنده گوش می دهید به شکل ناخودآگاه تحت تأثیر واکنش های مشابه جمعی قرار می گیرید و صرف نظر از گونه موسیقی در حال انجام، نوعی حس زیبایی شناسی مشترک شما را برخوردار از هویتی تکثیرشده می سازد که بر وجد و سرور ناشی از درک موسیقی زنده می افزاید. درواقع در میان جمع شنیدن موسیقی صرفاً محدود به اجرای زنده هم نمی گردد، وقتی شما به شکل جمعی در معرض موسیقی در حال پخش قرار می گیرید، برای مثال داخل خودرو حتی احساسی متفاوت از شنیدن همان موسیقی به شکل فردی دارید.

موسیقی آنلاین نه مزایای موسیقی زنده را دارد و نه موسیقی ضبط شده

وی اضافه نمود: از سوی دیگر موسیقی، هنری به شدت مخصوص فردیت نیز می تواند باشد و هر مخاطب موسیقی بخشی از بهترین لحظات شنیداری خود را مرتبط به زمانی می داند که در خلوت خود یک قطعه موسیقی را باکیفیت عالی و در حال و احوالی کاملاً خصوصی گوش داده است. این ها را گفتم تا بگویم موسیقی آنلاین نه مزایای موسیقی زنده و یا مشارکت جمعی در شنیدن موسیقی را دارد و نه کیفیت عالی موسیقی ضبط و پالایش شده قابل شنیدن از طرق مختلف را دارد.

هرکجا واکسیناسیون عمومی شد، کنسرت آنلاین را فراموش کرد

مدیرکل سابق دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه اجرای آنلاین کنسرت ها در جهان هم تجربه موفقی نبوده، عنوان نمود: اجرای آنلاین موسیقی زنده محصول شرایط خاص حاصل از ویروسی مرگبار بود و به همان اندازه که شرایط برای به جهان آمدن این طفل نامساعد بود، این نوزاد نورس هم گرفتار ضعف ها و مسائل عظیمی شد که امیدی به حیاتش نمی رود. در کل جهان به این پدیده به عنوان راه حلی موقتی برای گذر از شرایط این پاندمی کرونا نگاه شد و می بینیم که حتی در کشورهای دارای زیرساخت های فنی محکم نیز با استقبال موردنظر روبرو نشد و هر کشوری واکسیناسیون خود را به سطحی قابل قبول رساند و بلافاصله داستان اجرای آنلاین را فراموش کرد.

قانون شفافی درباره موسیقی نداریم

علی ترابی درباره مهم ترین گرفتاری این روزها موسیقی به لحاظ حقوقی اظهار کرد: به نظرم فقدان قانون شفاف در خصوص موسیقی یکی از عظیم ترین گرفتاری های ماست. نهادهایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی یا مجلس شورای اسلامی باید یک بار برای همواره قوانینی شفاف برای متولیان موسیقی بنویسند تا موسیقی بازیچه سلایق فرهنگی و سیاسی قرار نگیرد. شما ببینید در تمام این سالها فقط یک بار در قانون گذاری سراغ موسیقی آمده اند و آن هم زمانی بود که در مجلس دوره قبل تصویب کردند که از درآمد هرگونه اجرای موسیقی در کلان شهرها، ده درصد به حساب خزانه باید واریز گردد! یعنی شما به عنوان یک تنبورنواز در شهر کرمانشاه بخواهی بر روی صحنه بروی قطعاً مبلغ سنگینی باید از جیب هم بگذاری تا بتوانی هزینه سالن و تبلیغ و غیره را بپردازی و بعد تصویب شد که اگر هر تعداد بلیت فروخته ده باید ده درصدش را هم به حساب خزانه واریز نمایند. این نوع برخورد نشان می دهد قانون گذار اصولاً با واقعیات این هنر و مسائل و گرفتاری ها و موانعش و از همه مهم تر اقتصاد در حال نابودی اش به هیچ وجه آشنا نیست. تنها نوع موسیقی که می شناسد موسیقی مردم پسند درآمدزا است.

ترابی اضافه نمود: درهرصورت به نظرم وقت آن است که یک بازنگری در نحوه تعامل با موسیقی انجام گردد و صندلی والای این هنر در تمام ایام سال به رسمیت شناخته گردد و محترم انگاشته گردد و نه فقط در ایامی خاص و به صورت ابزاری.

نشان ندادن ابزار موسیقی ربطی به مسئله فقهی اصل موسیقی ندارد

علی ترابی درباره نشان ندادن سال ها در رسانه های ملی عنوان نمود: آنچه روشن است در خصوص موسیقی مبحث فقهی مربوط به خود موسیقی است یعنی هر آنجا که بحثی درباره موسیقی مطربی یا غنا مطرح است و در خصوص اصل موسیقی است. درواقع هیچ گاه ندیدیم در خصوص ابزاری که با آن موسیقی اجراشده حلیتش مورد تردید قرار بگیرد. اگر بر این مبنا بخواهیم پیش برویم درمورد بسیاری از فیلم هایی که با ضوابط شرعی سازگار نیستند باید بگوییم نشان دادن دوربین فیلمبرداری یا عکاسی هم باید ممنوع گردد.

عدم نمایش ابزارآلات موسیقی بر ضد خودش عمل خواهد نمود

وی اضافه نمود: به نظرم چندین سال است که این بحث تکلیفش روشن نیست. به نظر من این مهم هیچ کمکی به بهبود اوضاع فرهنگی نمی نماید و اصولاً نسل جوان چون دسترسی شان به همه منابع بیشتر است، فراتر و روشن تر از این ها داستان را می بینند. به نظرم اگر به گونه ای داستان ادامه پیدا کند بر ضد خودش عمل می نماید. عملاً می بینیم که همه جامعه اقشار جامعه دسترسی شان به رسانه های دیداری و شنیداری به قدری زیاد است که این موضوع اگر فرض بر این باشد که خطری دارد، رعایت این موضوع توسط تلویزیون یا مجوزهای رسمی هیچ کمکی به حل داستان نمی نماید به جز اینکه ضدتبلیغ باشد.