هنر مانوی فرزند راستین ژرف نگری است - مجله کامسا

وی اضافه کرد: مهم ترین کتابی که تا الان در رابطه با هنر مانوی در ایران چاپ شده؛ کتاب هنر مانوی است که ابوالقاسم اسماعیل پور ترجمه نموده است. از چاپ این کتاب سال ها گذشته است و در حال حاضر ما یافته های نوی در دست داریم که لازم بود کتاب نو تری موجود باشد. بنده کوشش کردم با خود نویسنده ارتباط برقرار کنم و این قطعات و اطلاعات را در اختیار پژوهشگر های ایرانی قرار دهم. پس از مکاتبات و صحبت هایی که انجام شد ازشون اجازه گرفتم که این کتاب رو ترجمه کنم، نویسنده هم استقبال کرد و من کار را آغاز کردم. در کنار این ها، اطلاعات خودم را هم بالاتر بردم.

میرزایی در بیان محتوای کتاب گفت: این کتاب به نوعی اطلاعات پژوهش های مانوی شناسی یا به نوعی ایران شناسی را به روز می نماید. چون هم یافته های قدیمی را به روز می نماید و هم به یافته های نو اشاره می نماید. در این کتاب توضیحات بسیاری داده شده است تا چیزهایی که یک پژوهشگر احتیاج دارد ؛ در اختیارش قرار گیرد. من کوشش کردم که علاوه بر اطلاعات و توضیحات نویسنده اضافاتی را هم داخل کتاب قرار دهم تا پژوهشگر ایرانی از هر لحاظ بتواند با اصطلاحات و واژگان روبه رو گردد. در واقع این کتاب ترجمه به تنهایی نیست البته من در ترجمه کتاب کاملاً وفادار بودم اما به نوعی بومی سازی کتاب را هم انجام دادم.

این مترجم توضیح داد: مخاطب این کتاب صرفا یک قشر خاص نیست و مخاطب هنر یا صرفاً زبان های باستانی نیست، شامل موارد مختلفی مثل دین شناسی، شرق شناسی، و حتی شامل اطلاعاتی در مورد هنر اسلامی، خوشنویسی، صحافی، جلد سازی و نساجی اطلاعات زیادی دارد. اصطلاحات کتاب را با توجه به رشته های مقصد بومی سازی کردم. در واقع این کتاب را در ساختار فرهنگی ایرانی بازسازی کردم.

بعلاوه اضافه کرد: طبیعتا نویسنده به ساختار فرهنگی ایرانی آشنایی ندارد و به طور مثال نمی داند، نمونه طرح ختایی و نقش ختایی چیست ولی اگر همین را استفاده کنیم کسانی که رشته آن ها هنرهای سنتی است این واژه رو به خوبی لمس می نمایند. به همین علت من سعی کردم کتاب را بومی سازی کنم. در این کتاب علاوه بر ترجمه اضافات خیلی زیادی وجود دارد از اصطلاحات مانوی تا اسامی خاص. در پیوست یکم کتاب همه کلمه ها و اصطلاحاتی که به صورت تخصصی هستند در پانویس قرار دادم تا فهم آن برای مخاطب ساده تر گردد.

وی درباره مخاطبان این کتاب گفت: طبیعتاً همچین کتابی مخاطب خاص خودش را دارد اما برای مخاطب عامی که به هنر علاقه دارد هم مجذوب کننده خواهد بود و اولین چیزی که مخاطب را جذب می نماید قطعات زیبا، رنگ ها و تصاویری است که در کتاب آورده شده است. متاسفانه این قطعات باید در ایران می بود و الان در آلمان است. بعد از آن متن کتاب است که از اصطلاحات عجیب و پیچیده استفاده نکردم و واژه های بیگانه ندارد مگر جایی که به مفهوم اصلی ضربه می زد.

سونیا میرزایی در مورد ویژگی این کتاب که به سراغ ترجمه آن رفته مطرح نمود: سوزانا گولاچی نویسنده کتاب، سه کتاب مهم دارند. این کتاب اولین کتاب او است که در واقع پایه و اساس کتاب های دیگر است و کسی که متخصص تاریخ هنر و دین شناسی یا زبان شناسی یا ایران شناسی است این کتاب حکم ابزار دست را برای او خواهد داشت. اگر کتاب های دوم و سوم را ترجمه پیش از این کتاب ترجمه می کردم ؛ پایه تکمیل نشده بود. اگر بخواهیم روی قطعات دیگر کار کنیم باید مفاهیم کتاب اول را بدانیم و بعد روی قطعات بعدی کار گردد.

وی با عنوان اینکه باید هنر مانوی را فرزند راستین مانی بدانیم گفت: هنر مانوی فرزند راستین کسی است که ژرف نگر بود و به آیندگان می اندیشید. کسی که هنرمند و پزشک بود. کسی که در واقع دین و فلسفه و اسطوره را در کنار هم قرار داد. مفاهیم دینی را در هنر مانوی می توانیم در قالب نقش و طرح پیدا کنیم و در واقع هنر مانوی زبان تصویری یک دین است. از طرف دیگر هم می توانیم آن را پایه و بنیان نگارگری بدانیم. البته نگارگری نه به مفهوم مینیاتوری که در حال حاضر و در قرن بیستم رواج پیدا کرد بلکه نگارگری به این معنا که کتاب های متنی به تصویر تبدیل شده است.

هنر مانوی را در وهله اول می توانیم بخش مهمی از هنر ایران و ایرانی بدانیم ؛ چون آثار و نشانه های ایرانی را در آن پیدا می کنیم، حکمت ایرانی را در آن می بینیم و باید پژوهشگران کوشش نمایند که جنبه های هنر ایرانی را به واسطه این قطعات و به واسطه هنر مانوی کشف نمایند.

او در مورد کتاب بعدی خود در این زمینه مطرح نمود: در حال حاضر روی کتاب پروفسور خودم کار می کنم که در رابطه با مانویت چینی است. در واقع از سال 2007 یک سری آثار نو از مانویت در جنوب شرقی چین و ژاپن پیدا شده است و شامل نگاره ها، نقاشی ها و متونی است که دارای یک رویکرد نو و نو در مطالعات هنر مانوی و ایران شناسی است.

این کتاب نوشته پروفسور گبورکوشا است. او همه توضیحات و اطلاعات و هرآنچه که احتیاج است پژوهشگران در رابطه با یافته های نو و مانویت چینی بدانند نوشته است. البته این کتاب در حال چاپ است ولی چون نویسنده استاد خودم است همزمان در حال ترجمه آن نیز هستم. امیدوارم به این واسطه به نوعی مطالعات مانوی در ایران به روز و همزمان با جهان گردد.

کتاب هنر مانوی در مجموعه های برلین با پژوهش سوزانا گولاچی و ترجمه سونیا میرزایی به تازگی با شمارگان 500 نسخه، در 352 صفحه با قطع رحلی و بهای 550 هزار تومان به وسیله انتشارات مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن فرهنگستان هنر منتشر شده است.