اندیشکده روسی، یکجانبه گرایی واشنگتن در جهان دیگر امکان پذیر نیست - مجله کامسا

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، اندیشکدهِ شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه، تحلیلی را درباره امکان یا عدم امکان جهان دوقطبی جدید در پساکرونا منتشر کرده است. این مقاله که به قلمالکساندر یاکووِنکو نگاشته شده است، با توجه قدرت یابی چین و ضعف ایالات متحده آمریکا در دوران کرونا، احتمال بروز شرایط دوقطبی جدید در جهان و تفاوت های آن با دوران جنگ سرد را مورد بررسی قرار داده است. یاکووِنکو، دیپلمات باسابقه روسی است که در حال حاضر ریاست آکادمی دیپلماسی وزارت امور خارجه روسیه را بر عهده دارد.

وی می نویسد: اتهامات واشنگتن علیه پکن مبنی بر پنهان کردن اطلاعات در مورد شروع ایپدمی و اوضاع در مراحل اولیه بیماری همه گیر، همچنین درخواست انجام تحقیقات بین المللی از اقدامات مقامات چین، در درجه اول به مباحث اصلی سیاسی و اقتصادی تبدیل شد. یکی از موضوعات رایج در مسائل سیاست خارجی کنونی، بحث دو قطبی جدید است. مقابله با ویروس کرونا محرکی برای افزایش تنش میان چین و ایالات متحده آمریکا است و همین موضوع، مسئله دوقطبی در جهان امروز را افزایش می دهد. با این فرض، موضوع انتخاب کشورها برای قرار دریافت در جبهه مورد نظر خود در این دوقطبی نیز اجتناب ناپذیر است.

یاکوونکو اضافه می کند: درست است که اوضاع به طور قابل توجهی تشدید شده است اما به نظر می رسد که طرف چینی جایی را ندارد تا بتواند در مقابل هجوم ایالات متحده آمریکایی ها با روحیه کارتاژ باید نابود شود عقب نشینی کند (کارتاژ باید نابود شود، یک شعار سیاسی در جمهوری دوم روم در سال های سرانجامی جنگ پونی با کارتاژ بود؛ گفته می شود که سناتوری در مجلس روم در سرانجام هر سخنرانی خود بدون آنکه ربطی به محتوای حرف هایش داشته باشد، این جمله را تکرار می کرد). اگرچه در اواسط قرن نوزدهم قدرت های غربی به طور جمعی چین را کشف کردند، اما اکنون واشنگتن تصمیم گرفته تا این کشور را به طور جداگانه محاصره و پنهان کند و در این جهت به منافع متحدان خود مانند آلمان کاملا بی توجه باشد. این موضوع نشان دهنده غیرجهانی شدن است.

در این تحلیل آمده است: شرایط امروز با اوضاع دوقطبی دوران جنگ سرد تفاوت زیادی دارد. در آن دوران جهان به دو سیستم مجزا تقسیم شد که در تقابل سیاسی، نظامی، اقتصادی و عقیدتی قرار داشتند. چنین ادغام و وابستگی متقابل مانند جهان امروز وجود نداشت که ما آن را جهانی سازی بنامیم. هر دو بلوک قدرت از نظر اقتصادی خودکفا و مستقل بودند و وابستگی استراتژیک بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی وجود داشت.

در واقع توانایی دو بلوک در نابودی یکدیگر باعث تلاش آنها برای تنش زدایی و یافتن الگوی ثبات استراتژیک شده بود. در جهان کنونی نیز وابستگی متقابل استراتژیک کاملا مشهود است، اگرچه زرادخانه های دو طرف (چین و ایالات متحده آمریکا) قابل مقایسه نیستند، اما چین به سرعت در حال گسترده تر کردن تسلیحات هسته ای خود و افزایش بودجه دفاعی است. بنابراین تنش با آمریکا محرک اصلی افزایش این تلاش های پکن برای تقویت ساختار نظامی خود است و به همین دلیل هیچ تنش زدایی در افق مناسبات دو طرف دیده نمی شود.

دیپلمات روس با توجه به تفاوت های آینده نزدیک نظام بین الملل با دوران جنگ سرد، ادامه می دهد: در شرایط کنونی به طور همزمان وابستگی تجاری و اقتصادی وجود دارد که قبل از آن (دوران جنگ سرد) نبوده و این وابستگی 40 سال توسط سرمایه گذاری، فناوری و بازار ایالات متحده آمریکا تقویت شده است. آمریکایی ها می خواهند خود را از این وابستگی متقابل خارج کنند، اما شرایط بازار بی سابقه است، به ویژه وقتی که درباره شکستن زنجیره تولید و قطع وابستگی به بازار چین صحبت می کنیم. برای نمونه کشور استرالیا به عنوان مهمترین متحد نظامی و سیاسی آمریکا در منطقه آسیا و اقیانوسیه، یکی از پیشروها در مناسبات تجاری و اقتصادی با پکن است.

وی اضافه می کند: وقتی که کانبرا به پیشنهاد آمریکایی ها از تحقیقات بین المللی در مورد ویروس کرونا صحبت کرد، با اقدامات محدودکننده چین در تجارت گوشت گاو و سایر محصولات سنتی صادراتی خود روبرو شد. افزون بر آن استرالیا به صادرات برخی کالاها در زمینه صنعت معدن نیز وابسته است و عدم روابط با چین آنها را در یک رکود بزرگ گرفتار می سازد که در حال حاضر استرالیا در یک رکود بی سابقه واقع شده است. از سوی دیگر این متحدین آمریکا نمی توانند از فناوری نسل پنجم چین امتناع کنند. بایستی این واقعیت جدید یعنی فروپاشی تاریخی غرب که به واسطه پدیده سیاسی ترامپ ایجاد شده را در نظر گرفت. با این حال هیچ وعده ای جایگزینی برای اینکه چینِ استبدادی باید متوقف شود است را نمی دهند.

دیپلمات روس، می نویسد: در دوران جنگ سرد، غرب با رهبری بی قید و شرط ایالات متحده آمریکا حداقل به صورت جمعی اقدام به اجتماعی کردن اقتصاد در پاسخ به اتحاد جماهیر شوروی گرفت. اما در حال حاضر اینگونه نیست، واشنگتن به سادگی سایر کشورها را از تهدید چین و در درجه دوم روسیه می ترساند. درباره چین باید گفت بیشتر سیاست های این کشور واکنشی است. اگرچه پکن می تواند به صورت طولانی مدت تصمیم بگیرد و قادر به انجام بازی تدریجی و فرسایشی است که همین موضوع غرب را نگران می کند. حداقل پکن هیچ دلیلی برای تسلط بر جهان و ایجاد اتحادهای معینِ سیاسی و نظامی بین متحدان خود نمی بیند.

یاکوونکو در سرانجام تاکید می کند: سنت ها و نهادهای دیپلماسی چندجانبه مانند سازمان ملل، گروه 20 و سایر سازمان ها وجود دارند و تقریبا هیچ کشوری مایل به ترک آنها نیست، بنابراین حتی اگر واشنگتن بخواهد از آنها خارج شود، این نهادها از بین نمی رود. در مجموع باید گفت که تضادهای بین چین و ایالات متحده آمریکا در حال افزایش است، اما آنها ظرفیت درگیر کردن سایر کشورها در مدار خود را نشان نمی دهند.