در بهارانه کتاب 1400 بیست میلیارد تومان کتاب خریداری شده است ، کتابخوان ها مشغول کارند - مجله کامسا

به گزارش گروه فرهنگی خبرنگاران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1394 برای هدفمندکردن یارانه نشر طرح های فصلی فروش کتاب را شروع کرد؛ در این طرح ها کتابفروشی ها می توانند روی فروش کتاب به خریداران تخفیف بدهند و مبلغ تخفیف داده شده را از وزارتخانه دریافت نمایند. در این طرح ها که با نام طرح های فروش فصلی مشهور شده اند، کتابفروشی هایی که شرایط لازم را داشته باشند، پس از ثبت نام می توانند کتاب های خود را که با شرایط معین شده مطابقت داشته باشند به خریداران بفروشند. بهارانه کتاب 1400 از 17 خرداد شروع شده است و با توجه به دو روزی که تمدید شد تا 25 خرداد ادامه دارد، 885 کتابفروشی، در این طرح شرکت کردند و حدود 865 کتابفروشی در طول طرح فروش داشتند و توانستند کتاب هایشان را با این تخفیف به دست مخاطب برسانند. در گزارش امروز سعی کردیم آمار هایی از این طرح را آماده کنیم تا ببینیم شرایط بهارانه کتاب در استان های مختلف چگونه بوده است؟

افزایش سرانه مطالعه غیرموظف

مسئولان خانه کتاب و ادبیات ایران، وجود طرح های فصلی را فرصت خوبی برای مخاطب می دانند و می گویند: طرح بهارانه هفدهمین دوره از طرح های فروش کتاب به وسیله کتابفروشی هاست که به طرح های فصلی موسوم هستند. هدف از این طرح حمایت از کتابفروشی ها و ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی است. کتاب هایی که شامل این طرح می شوند انتخاب شده یا گردآوری شده با یک هدف خاص نیستند بلکه اگر کتاب شابک درستی داشته باشد و در بانک اطلاعاتی خانه کتاب هم ثبت شده باشد مشمول طرح خواهد بود. کتاب های یاری درسی و تست کنکور شامل این طرح نمی شوند. به جز کتاب های یاری درسی و کنکور، سایر رده های موضوعی کتاب ها که در بانک اطلاعاتی خانه کتاب ثبت شده و مربوط به 10 سال اخیر باشند مشمول طرح بهارانه می شوند. هدف از اجرای آن بالابردن سرانه مطالعه غیرموظف است. او همچنین درمورد این طرح ها و تخفیف هایی که داده می گردد، می گوید: کتاب یک مقوله فرهنگی است و تخفیف مداوم آن باعث توقع مشتری می گردد، با در نظر دریافت پیشنهاد کتابفروشان مبنی بر اینکه یارانه تقسیم و بخشی را ببریم به سمت توسعه زیرساختی در صنعت نشر موافقم. یکی از مسائل عمده در صنعت نشر، نبود زیرساخت هاست. در همه صنایع مهم ترین عامل برای تصمیم گیری های راهبردی مصرف بازار است، عرضه- تقاضا یا فراوری-مصرف و آمار مرتبط با آن، اما در صنعت نشر ما متاسفانه آمار فراوری را داریم؛ اما مصرف را نداریم، نمی دانیم چه کتابی در چه مقطعی پرفروش شده که هم به ضرر ناشران است و هم کتابخوانان.

نبود تبلیغات مناسب برای طرح های فصلی

این طرح با وجود استقبالی که توسط مخاطبان می گردد، اما بازهم برای کتابفروشان خیلی موضوع حیاتی نیست و نسبت به برگزاری آن گلایه هایی دارند. سعید مکرمی مدیر انتشارات اسم درمورد این طرح ها می گوید: اول اینکه ما در این طرح تبلیغات محیطی پرحجم نداریم. وقتی در برنامه های پرمخاطب تلویزیون کتابی معرفی یا تبلیغ می گردد، از روز بعد شاهد هجوم مخاطبان برای تهیه آن کتاب هستیم. این به معنای تبلیغات پرحجم و حداکثری به وسیله پرنفوذترین رسانه برای اجرای هدفمند کاری فرهنگی است. این در شرایطی است که ما حتی چنین فرآیند برنامه ریزی شده ای را برای جوایز دولتی و غیردولتی نداریم که اگر کتابی جایزه گرفت، بتوانیم برای آن کتاب صحبت کنیم، نهاد و دستگاهی مسئولیت تبلیغ آن را به عهده بگیرد و حتی رسانه ها از صداوسیما تا خبرگزاری ها آن را معرفی نمایند. وزارت نیرو فعالیت یک کتابفروشی را به همان شکل تجاری می داند که نمایشگاه خودرو را. کتابفروشی ها هزینه های ستادی بسیاری دارند و به سبب اقتصاد خُرد صنعت نشر، مجبورند به سبب گردش اقتصادی بسیار پایین تر از دیگر فعالیت های تجاری با حداقل نیرو کار نمایند، هنگام برگزاری طرح های فصلی این کمبود نیرو به معضل عظیم و اساسی بدل می گردد؛ به عنوان نمونه در شکل فعالیت و ارائه خدمات هنگام برگزاری طرح های فصلی، کتابفروش ملزم است اطلاعات کتاب و خریدار را هم در سیستم خود و هم در آن واحد در سیستم خانه کتاب ثبت کند. درحقیقت فروشنده به عنوان اپراتور رایانه با سیل مخاطبانی روبرو است که برای هرکدام از آن ها باید کاری دوبرابر انجام دهد. این خود باعث ایجاد صف های طویل صندوق می گردد. در فروشگاه های عظیم شاید بتوانند تدارکات خاصی را برای چنین مقطعی ببینند؛ اما کتابفروشی های کوچک با این دست آسیب ها که به همان میزان هزینه های جانبی فراوانی را با خود همراه دارند دست به گریبان هستند.

مقایسه طرح بهارانه 1400 با بهارانه 1399

در بهارانه کتاب 99، 304هزار و255 نسخه کتاب به مبلغ 117میلیارد و 488 میلیون و 710هزار و 574ریال توسط 108 هزار و 258 نفر خریداری شد. 685 کتابفروشی از سراسر کشور، در بهارانه کتاب 99 فعالیت داشتند که از این تعداد، 149 کتابفروشی در شهرستان ها و 536 کتابفروشی در مراکز استان ها در این طرح شرکت کردند. بین 31 استان شرکت نماینده در طرح بهارانه کتاب99، استان تهران با 109 کتابفروشی در صدر قرار گرفته است و پس از آن، استان اصفهان با 80 کتابفروشی و خراسان رضوی با 70 کتابفروشی در رده های بعدی قرار گرفته اند. همچنین قم با 57 کتابفروشی، فارس با 45 کتابفروشی و کردستان با 38 کتابفروشی در این طرح شرکت نموده اند. در این طرح، استان تهران توانست با 46هزار و 651 نسخه کتاب درصدر پرفروش ترین استان براساس کتاب قرار بگیرد و استان خراسان رضوی با فروش 34 هزار و 626 نسخه کتاب رتبه دوم پرفروش ترین استان ها براساس تعداد کتاب را به خود اختصاص داد. همچنین، استان اصفهان با فروش 33 هزار و 419 نسخه کتاب، رتبه سوم طرح بهارانه کتاب 99 در این بخش را از آن خود کرد. همچنین، استان های تهران، اصفهان و خراسان رضوی پرفروش ترین استان ها براساس مبلغ فروش در سیزدهمین دوره طرح توزیع یارانه کتاب به وسیله کتابفروشی ها شناخته شدند. کتابفروشی های کتاب فرازمند از رشت، پاتوق کتاب شیراز از شیراز، دنیای کتاب از قم، کلبه کتاب از جهرم، شهر کتاب مشهد از مشهد، پاتوق کتاب اراک از اراک، کتاب شرق از اهواز، شهر کتاب اصفهان شعبه چهارباغ بالا از اصفهان، پاتوق کتاب شهرکرد از شهرکرد و کتاب آبان از مشهد در صدر پرفروش ترین کتابفروشی طرح بهارانه کتاب 99 براساس تعداد کتاب قرار گرفته اند. اما در بهارانه 1400، حدود 885 کتابفروشی ثبت نام کردند و 865 کتابفروشی، فروش کتاب داشتند. حدود 206 کتابفروشی در شهرستان ها فعال بودند و 679 کتابفروشی در مراکز استان ها فعالیت داشتند. مبلغ فروش درکل حدود 20 میلیارد و 231 میلیون تومان بوده است که نشان از رشد نسبی به مدت مشابه سال قبل دارد. در استان تهران هم 133 کتابفروشی فعال بوده است که از این تعداد، 125 کتابفروشی در مرکز استان و هشت کتابفروشی در شهرستان ها فعال بوده اند. میزان مبلغ فروش در استان تهران حدود چهار میلیارد و 150 میلیون تومان بوده است.