قهر با ابزارهاى مالى، یعنى زیان در مواقع بحرانى - مجله کامسا

به گزارش خبرنگار ، تجربه نوسانات قیمت کامودیتى ها به خصوص در حوزه نفت و پتروشیمى تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا نشان داد که زمان استفاده هرچه بیشتر از ابزار های مالی نوین فرارسیده است و شرکت هاى تولیدنماینده و مصرف نماینده باید برای بیمه کردن خود در مقابل این نوسان قیمتى و ریسک های ناشی از آن به سمت استفاده از این ابزار ها حرکت نمایند؛ یکى از ابزارهاى مالى پرکاربرد در این زمینه، قرارداد کشف پریمیوم در بورس کالاست.

نقدینگی مورد نیاز بخش صنعت 500 هزار میلیارد تومان است

مصطفی امیدقائمی مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری اهداف (متعلق به صندوق بازنشستگی پس انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت) با بیان مطلب فوق و در خصوص کاربرد ابزارهاى مالى برای پوشش ریسک ناشی از نوسان شدید قیمت ها به خبرنگار ، گفت: در روزهایى که شاهد تغییرات سریع قیمتى در بازار کالا ها هستیم، قرارداد کشف پریمیوم بورس کالا می تواند برای فروشنده و خریدار یک کالا در تصمیم گیری و برنامه ریزی تولید محصول و تامین مواد اولیه مصرفی، امنیت و اطمینان خاطر لازم را ایجاد کند و آن ها را در مقابل نوسانات احتمالی در آینده بیمه کند.

امیدقائمی اضافه کرد: بسکمک از شرکت های خریدار و فروشنده کالا ها عمدتا دولتی و یا نیمه دولتی هستند و وقتی کالایی را پیش فروش یا پیش خرید می نمایند ممکن است در زمان تحویل به دلیل نوسان شدید قیمت ها با زیان روبرو شوند. این در حالی است که به کمک ابزار های مالی از جمله قرارداد های بلندمدت و معاملات کشف پریمیوم می توان مانع از این زیان ها شد.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه، بر لزوم فرهنگ سازی و آموزش نسبت به این ابزار های مالی تاکید کرد و گفت: کنشگران بازار های کالایی چندان با ابزار های مالی آشنایی کافی را ندارند؛ این در حالی است که ابزار هایی همچون معاملات کشف پریمیوم داراى کاربردهاى مناسبى است که فروشنده می تواند حداقل بخشی از محصول خود را به کمک آن برای بازه های زمانی مختلف در آینده بفروشد و ریسک خود را در مقابل نوسان قیمت ها پوشش دهد. در مقابل، خریدار نیز می تواند به منظور تامین مواد اولیه مصرفی و بیمه خود در مقابل نوسانات احتمالی، بخشی از مواد اولیه مورجهانز خود را در قالب قرارداد های بلندمدت و ابزار کشف پریمیوم خریداری کند.

به گفته او، تا به امروز شاهد استقبال زیاد صنایع از این قراردادهاى جدید بازار سرمایه نبوده ایم که شاید تجربه پرنوسان کرونا به تغییر رویکرد صنایع و حرکت آن ها به سمت فاصله دریافت از روش هاى روتین و همیشگى منجر گردد.

امیدقائمى با اشاره به نوسانات اخیر قیمت ها در بازار های جهانی طی هفته های گذشته به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور های مختلف گفت: در هفته های اخیر به دلیل بروز بحران کرونا در جهان برخی محصولات از جمله متانول با نوسانات شدید بین 400 تا 170 دلار روبرو شد و محصولات فولادی نیز از این نوسانات در امان نبود که این تغییرات قیمتى می توانست برای تولیدنماینده و مصرف نماینده کالا های مختلف به کمک ابزار های مالی پوشش داده گردد.

او معتقد است: بسکمک از سرمایه داران بالقوه در صنایع آماده سرمایه گذاری هستند و اگر نسبت به فروش کالای مدنظر خود برای تولید و یا تامین مواد اولیه مصرفی برای تولید آن کالا در آینده و برای بازه زمانی بلندمدت اطمینان لازم را داشته باشند، می توانند نسبت به سرمایه گذاری جهت احداث خطوط تولید جدید و یا تغییر ظرفیت تولید خود برنامه ریزی کرده و اقدامات لازم را انجام دهند که راه حل این اطمینان بخشى، بازار سرمایه و ابزارى همچون کشف پریمیوم بورس کالاست.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه با اشاره به اینکه کشف پریمیوم ابزاری مبتنی بر قیمت های جهانی است، اظهار کرد: بورس کالا می تواند به کمک این ابزار های مالی به صنایع مختلف پایین دستی در تامین مواد اولیه مصرفی و صنایع بالادستى در فروش محصولات و در کل جلوگیری از زیان های ناشی از نوسان قیمت ها کمک کند و تجربه نوسانات قیمت ها تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا نشان داد که زمان استفاده از این ابزار های مالی نوین فرارسیده است و صنایع باید برای بیمه کردن خود در مقابل این نوسان قیمت ها و ریسک های ناشی از آن به سمت استفاده هر چه بیشتر از این ابزار ها حرکت نمایند.

کشف پریمیوم قراردادی است که در بازار فیزیکی بورس کالای ایران معامله می گردد و به موجب آن، طرفین متعهد می شوند که در زمان مشخصی در آینده (تحویل، حمل یا بارگیری) کالا را براساس قیمت نهایی (قیمت مبنا به علاوه مابه التفاوت توافق شده) معامله نمایند.

خریدار بخشی از ثمن معامله را در زمان توافق، به فروشنده پرداخت و تسویه مابقی وجه متعاقباً و براساس شرایطی انجام می گردد که در زمان عقد قرارداد مشخص می گردد.

مکانیسم این قرارداد به گونه ای است که در ابتدای انجام توافق، طرفین باید قسمتی از ارزش حدودی معامله را نزد اتاق پایاپای به عنوان وجه الضمان تودیع نمایند. در این قرارداد، ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻣﺒﻠﻎ ﻳﺎ درﺻﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎسبه ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳی ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ از ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﻛﺴﺮ می ﺷﻮد و قیمت مبنا ﻗﻴﻤتی اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻮرس اﻋﻼم می گردد.

به این ترتیب، ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻧﻬﺎﻳی زمانی بین طرفین منعقد می گردد ﻛﻪ در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﻃﺒﻖ ﺿﻮاﺑﻂ بورس شده اند. اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳی، ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرس ﻣﻴﺎن ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮارداد ﻧﻘﺪ، نسیه ﻳﺎ ﺳﻠﻒ ﻣﻨﻌﻘﺪ می گردد. ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳی در این قرارداد ها از فرمول توافق شده بین طرفین و پریمیوم کشف شده در تالار قابل محاسبه است.

مزیت اصلی این گونه قرارداد ها نسبت به سایر قرارداد ها در آن است که در قرارداد کشف پریمیوم خریدار از رسیدن کالا و تامین به موقع اطمینان خاطر دارد. حال آنکه در قراردادی مثل سلف خریدار باید از شرایط مالی خوبی برخوردار باشد تا جنس موردنظر را پیش خرید کند و در قرارداد فوروارد نیز به دلیل مشخص شدن قیمت نهایی در زمان انعقاد قرارداد، امکان تضمین قیمت وجود دارد. حال آنکه ممکن است برخی خریداران، سرمایه مورد نیاز را برای تامین مواد اولیه مصرفی خود در اختیار ندارند، اما برای حفظ تولید آینده خود نیازمند تضمین هستند که این ضمانت به کمک قرارداد کشف پریمیوم امکان پذیر است. ضمن اینکه فروشنده نیز این اطمینان را پیدا می کند که کالای تولیدی خود را در تاریخ سررسید می فروشد.

با معاملات کشف پریمیوم در بورس کالای ایران، هم تولیدنماینده و هم خریدار اطمینان پیدا می نمایند که در هر فصل، در زمینه تولید محصول و خرید مواد اولیه مورجهانز خود در بازار مسئله ای نخواهند داشت و این اتفاق به طور مستقیم تولید کشور را تحت تأثیر قرار می دهد.