علت و علائم اضطراب جدایی در بچه ها چیست و چگونه درمان می گردد؟ - مجله کامسا

اضطراب جدایی در بچه ها چیست؟

همه بچه ها در حدود سن هشت الی نه ماهگی به بعد به اصطلاح غریبی می نمایند یعنی با دیدن افرادی که برای آن ها آشنا نیستند و برای آن ها غریبه به نظر می رسند، گریه می نمایند. گاهی اوقات این اتفاق آن قدر شدید است که والدین از دست فرزند خود عصبی می شوند؛ اما در واقع این علامت در بچه ها نشانه مرحله ای طبیعی و قسمتی از رشد کودک است و علامت آن است که آن ها توانسته اند میان مراقبان و آشنایان خود و دیگران فرق قائل شوند.

همراهی کردن والدین با کودک در این مرحله از رشد به او یاری می نماید با اطمینان قابل توجه و بالایی از این مرحله حساس رشدی و تکامل عبور کند. در حالت معمولی این اضطراب طبیعی کودک در حدود هجده ماهگی بسیار کاهش می یابد و کودک واکنش های خفیف تری در برابر روبرو شدن با غریبه ها از خود نشان می دهد؛ اما اگر با عظیم تر شدن کودک این واکنش ها باقی بماند به نوعی نشانه آن است که کودک اختلال اضطراب جدایی دارد.

بیشتر بخوانید: راه های بالا بردن اعتماد به نفس در بچه ها

علائم اختلال اضطراب جدایی در بچه ها چیست؟

کودک زمانی که احساس می نماید جدایی از آشنایانش نزدیک است، یا درست در همان لحظه جدایی گریه می نماید یا سایر علایم ناراحتی را از خود نشان می دهد که در ادامه به این علائم اشاره خواهیم کرد.

• وقتی پدر یا مادر بیرون از منزل هستند کودک هر طور شده، حتی به وسیله برقراری تماس ارتباط خود را با پدر و مادرش حفظ می نماید.
• بچه های کوچک تر مبتلا به این اختلال همیشه نگران این موضوع هستند که والدین یا نزدیکان شان صدمه یا آسیب ببینند یا حادثه ای برایشان پیش بیاید.
• کودک در موقع خواب از دیگران در خواست می نماید کنار او بمانند و نمی تواند در اتاق خوابش تنها بخوابد.
• معمولاً از مدرسه رفتن امتناع می نماید و در این مورد بهانه جویی می نماید.
• بچه های عظیم تری که این مشکل را دارند بیشتر شکایت های جسمانی دارند.
• از به خواب رفتن قبل از دیگران به خصوص پدر و مادرشان یا خوابیدن در اتاق خودش خودداری می نماید.

اقدامات لازم در مقابله و درمان اضطراب جدایی کدامند؟

زمانی که کودک برای جدا شدن از شما بی قراری می نماید، اندکی برای او وقت بگذارید و اجازه دهید راجع به ترس ها و نگرانی هایش در زمانی که شما نیستید با شما حرف بزند. به حرف هایش با دقت تمام گوش دهید و به او آرامش دهید. در خصوص بچه ها باید به گونه ای برنامه ریزی کنید که با نبود شما به طور تدریجی و کم کم روبرو شوند؛ یعنی شاید در اوایل لازم باشد مدت نبود شما کمتر از حتی یک ساعت باشد و اگر شرایط زندگی تان به گونه ای است که ضروری است این زمان به چند ساعت برسد، پس از آن، مرحله به مرحله زمان را افزایش دهید. سایر نکات به شرح زیر خواهد بود:

• از باج دادن به کودک خود پرهیز کنید

مهمترین نکته این است که باید بدانید بد ترین روش برای جدا کردن کودک از خود، باج دادن به اوست. باج دادن باعث می گردد کودک هر بار موقع بیرون رفتن یا جدا شدن از شما انتظار پاداش و هدیه داشته باشد. متأسفانه این مورد در بین خانواده ها بسیار شایع است.

• انجام بازی قایم موشک

بازی های ساده ای مانند قایم موشک وجود دارد که تا حد زیادی می تواند فرزند شما را به رفت و آمد هایتان عادت دهد و به حل اضطراب جدایی در بچه ها یاری کند. با قایم شدن پشت در یا پنهان کردن خودتان در کمد و انجام این قبیل بازی های پر جنب و جوش، کودک اطمینان دوباره دیدن افرادی که دوست شان دارد را تجربه خواهد نمود. پس انجام این بازی را جدی بگیرید.

• ایجاد تجربه مستقل بودن قبل از ورود به مدرسه

کوشش کنید قبل از نام نویسی کودک در مهد و پیش دبستانی یا قبل از ورود کودک به مدرسه، او را با فرستادن به کلاس های کوتاه مدت، سپردن به شخصی مورد اطمینان و مطمئن و بامحبت، بردن به خانه های بازی یا پارک که کودک باید زمانی را در محیطی شاد و خوشایند تنها و مستقل باشد و به بازی بپردازد، استقلال و جدایی های کوتاه مدت را تمرین کنید تا کودک برای رفتن به جایی آموزشی با نظم و قوانین و تمام وقت آمادگی لازم را پیدا کند.

• انتخاب زمان مناسب برای جدا کرن فرزند از خود

بدترین وقت برای جدا کردن کودک زمانی است که کودک خسته، گرسنه یا مریض است یا اینکه مسئله ای دارد، در این زمان ها کودک به جای شکایت از خستگی یا گرسنگی، جدایی را بهانه می نماید و با جروبحث های احتمالی بعد از آن خاطره ای بد و ناخوشایند در ذهنش نقش می بندد که به اشتباه آن را به جدایی، مهد، دوستان و تنهاییش نسبت می دهد.

• خداحافظی آرامش بخش

هنگام جدایی از کودک خداحافظی خوبی با او داشته باشید. سر و صدا، دعوا، پرخاشگری و به زور کندن کودک اوضاع را بدتر و اضطراب جدایی در بچه ها را تشدید می نماید و به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. در این مورد فقط کافی است مطمئن، متین و آرام به او شرح دهید که چرا او را به فلان جا می برید و قرار است چه کارهایی در آنجا انجام دهد. سپس به او قول دهید که حتماً برمی شد یا کس دیگری (با ذکر نام) را به دنبالش می فرستید.

• ایجاد فضای آرام برای جدا کردن کودک از خود

کوشش کنید قبل و بعد از بردن و آوردن کودک محیط را شاد و آرام کنید تا او در محیطی پرتشنج و با دعوا از شما جدا نگردد. بعد با اطمینان او را به فرد مورد نظرتان بسپارید و از کودکتان خداحافظی کنید، مطمئن و سریع محیط را ترک کنید. هرگز نایستید با کودک کلنجار بروید و با او بحث نکنید، این اوضاع را فقط بدتر می نماید. موقع برگشت هم با آغوش گرم و باز و لبخند او را تحویل بگیرید و از آموزش ها و کارهای آن روزش سؤال کنید. ضمناً از او بپرسید که مطمئن شد شما برمی شد و سر حرفتان هستید؟

• روابط اجتماعی خود را افزایش دهید

رفت وآمد های خانوادگی خود را با جمع های فامیلی، دوستان و آشنایان گسترش دهید. جالب است وقتی والدینی، خود بسیار منزوی با روابط اجتماعی محدود و بسته هستند از گوشه گیری و اجتماعی نبودن فرزند خود شکایت می نمایند. بسیاری از الگوهای رفتاری کودک از خود پدر و مادرگرفته می گردد. پس روی روابط اجتماعی و نحوه رفت و آمدهای خود با سایرین توجه داشته باشید.

• به حرف های کودک خود گوش دهید

با دقت و علاقه به احساسات کودکتان گوش فرا دهید و درمورد آن ها صحبت کنید. گاهی کلنجار رفتن های ما مبنی بر بی اهمیت یا نادرست جلوه دادن اضطراب جدایی در بچه ها، ترس یا هراحساس دیگر کودکمان فقط اوضاع را بدتر و بدتر می نماید. حرف های کودک را بشنوید و با او همدردی کنید، لحظه ای خود را جای او بگذارید و با کلمات و رفتار آرامش بخش نشان دهید او را می فهمید و برایش ارزش قائلید. این می تواند کوهی از بغض ها و ناراحتی های کودکتان را رفع کند.

دقت کنید در زمان هایی که نیستید، بچه ها را به مراقبین مطمئن و با حوصله ای بسپارید که صلاحیت لازم برای نگهداری از فرزند شما را داشته باشند.

کلام پایانی

شکیبا باشید و هرگز تسلیم نشوید. فکر نکنید دو روزه باید همه ناراحتی و ناسازگاری کودک رفع گردد یا به موقعیت جدید و تنهایی یا استقلال عادت کند، هر چیزی وقت لازم برای خود را احتیاج دارد. پس به هیچ وجه تسلیم نشوید و به کوششتان بابت جدا کردن کودکتان از خود و متقاعد کردنش به لزوم تنهایی و استقلال در ساعاتی از روز ادامه دهید.

در خصوص اضطراب جدایی در بچه ها بیشتری مطالعه داشته باشید، این کار آمادگی شما را در مواجهه و مقابله با مسائل فرزندتان بالا می برد و همچنین مسال را به اشتباه بغرنج و یا بی اهمیت نمی گیرید. در این راه می توانید از متخصص نیز یاری بگیرید.